15 juli 2021 ·
DOUBLE BLIND ONDERZOEK KAN HET VERSCHIL MAKEN!
Omdat de onderzoeksverslagen van de fase1 t/m 3 onderzoeken naar het vermeende wondermiddel MDMA bij PTSS ons in onzekerheid lieten over het antwoord op tal van vragen, sloegen we er het Routledge International Handbook of Psychobiology (2018) op na. En ja hoor: daar was warempel een hoofdstuk in opgenomen, getiteld ‘Recent studies into MDMA-assisted psychotherapy’. Zie ook onderstaande posts, waarin we ons nogal druk maken over dit fenomeen. We vinden daarin in het handboek een medestander.
Wie er het fijne van wil weten, raden we aan het boek te kopen. Het is bij onze lievelings online bookstore, Better World Books, op dit moment helaas niet verkrijgbaar, maar wie weet bij een ander wel. Hier beperken we ons tot een aantal in het boek genoemde markante feiten, die de appreciatie van de betreffende therapie wellicht kunnen beïnvloeden. We beginnen met twee ‘pilot studies’ (proef-onderzoeken).
Onze vraagtekens over de ‘placebogroep’, gecombineerd met een double blind onderzoeksopzet, worden al in de tweede alinea aan de orde gesteld. In het onderzoek van Mithoefer (2011)* betreft het 20 patiënten, die op één na goed raadden of ze al dan niet het middel hadden gekregen. Van de therapeuten die de sessies begeleidden liet geen enkele zich op het verkeerde been zetten. Inname van een middel als MDMA blijft ook door de toeschouwer niet onopgemerkt.
Het artikel, dat zich tevens bezighoudt met de veiligheid van de betreffende therapie, beperkt zich tot het vermelden van spontaan gerapporteerde neven-effecten van drug. Terecht merkt het handboek op dat dit geen betrouwbare maat vormt van eventuele drugs- gerelateerde problemen. Eén van de 10 MDMA-deelneemsters viel na 42 dagen overigens uit, vanwege ernstige depressieve klachten. Depressie behoort tot de zogenaamde ‘rebound-effects’ (terugslag) van MDMA.
De resultaten van het onderzoek worden nogal tendentieus weergegeven in de samenvatting ervan. Eerlijk gezegd behoren wij tot diegenen die in eerste instantie met zo’n ‘abstract’ genoegen nemen. Daarin blijken we niet de enigen: de gechargeerde positieve effecten van MDMA assisted therapy – ‘The rate of clinical response was 10/12 (83%) in the active treatment group versus 2/8 (25%) in the placebo group’ – zie je in alle besprekingen over deze nieuwe therapeutische vlam terugkeren. En dat terwijl de placebogroep het helemaal zo slecht niet deed! Het meest opvallende van dit verkennende onderzoek is het feit dat de MDMA-groep + therapie snel verbeterde, maar al even snel een plateau bereikte, terwijl de placebogroep + therapie geleidelijk aan verbeterde en uiteindelijk volgens evaluatieve testen de MDMA-resultaten benaderde.
Het kan verkeren, want weer een ander onderzoek ** zag heel andere effecten van drie ipv een enkele dosis. In de loop van het onderzoek werden de doses bovendien verhoogd, omdat ze niet werkten. (Welke ‘blindganger’ besloot dat?) Desondanks was er volgens testen na drie maanden geen significante verbetering bij de MDMA-groep. De cliënten zelf vonden wel dat het geholpen had, maar dat kan in onze ogen aan het positieve effect van MDMA op hun therapeutische houding te danken zijn. Net als het onderzoek hierboven kreeg de placebogroep vervolgens ook MDMA, zodat er over de effecten op lange termijn in vergelijking tot een baseline helemaal niks te zeggen viel.
In feite is het tweede onderzoek in veel opzichten een replicatie van het eerste. Wat was het verschil? De placebo-groep kreeg een ‘actieve’ stof toegediend, zodat het zowel voor therapeuten als voor de proefpersonen moeilijker in te schatten zou zijn wie tot welke experimentele conditie hoorde. Dit onderzoek was dus – in elk geval voor de proefpersonen – geblindeerd. Je kunt je afvragen of dit feit alleen al ervoor zorgde dat de MDMA-groep zich niet positief onderscheidde van de groep die een placebo kreeg. Hetgeen de conclusie rechtvaardigt dat de uitkomsten van het eerste onderzoek aan het placebo-effect te danken waren.
Het uiteindelijke fase 3 onderzoek **** waarover o.a. Nieuwsuur zich zo kritiekloos uitlaat, maakt echter wederom gebruik van een inactieve stof als placebo. Daarmee alleen al diskwalificeert het zich. Het is niet ‘double blind’ en voldoet daarom niet aan de wetenschappelijke maatstaven.
.*https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3122379/ ***https://www.researchgate.net/publication/232765895_A_randomized_controlled_pilot_study_of_MDMA_-_34-Methylenedioxymethamphetamine-assisted_psychotherapy_for_treatment_of_resistant_chronic_Post-Traumatic_Stress_Disorder_PTSD.
***https://www.nature.com/articles/s41591-021-01336-3