6 juni 2021 · 

GEFRAGMENTEERDE SAMENLEVING

Wij willen ons ook eens aan een diagnose wagen: de maatschappij lijdt volgens ons aan een vorm van DIS! Je zou het DTS kunnen noemen: dissociatief tribalisatie* syndroom.

De stratificatie binnen de maatschappij langs lijnen van de kwaliteit van het lijden – dus van het soort lijden of traumatisering dat je onderging – is al geruime tijd aan de gang. In de 90er jaren baarde het in de V.S. weinig opzien dat een belangengroepering van dikke mensen een rechtzaak aanspande tegen McDonalds. Dat zou ons niet verbazen, als de klacht gericht was geweest tegen de dikmakende produkten, die McDonalds pleegt te leveren. Maar het punt was dat er geen geschikte stoelen in het interieur van de gemiddelde McDonalds waren, waarop de uitpuilende lichamen op alle gemak aan hun aanwassende gewicht konden werken. De eis – ‘omdat onze groep zeker 20% van de Amerikaanse bevolking uitmaakt’: een evengroot aandeel aan comfortabele stoelen en banken in elke McDonalds locatie. Op straffe van een aanklacht wegens discriminatie.

Je kunt het zo gek niet bedenken, of het wordt als slachtofferschap geframed. Zo heeft obesitas bij vrouwen, aldus Susie Orbach, ‘niks te maken met gebrek aan zelfcontrole of wilskracht’. Het heeft niet eens met eten te maken! Het overgewicht – daarentegen – is een directe respons op de sekse-ongelijkheid. De betreffende vrouwen trachten aan het sterotype vrouwbeeld te ontsnappen door zich de pleuris te eten.

Een ander stukje in de veelkleurige puzzel van maatschappelijke minderheids-identiteiten: Namens de nicotineverslaafden wordt de tabaks-industrie gedaagd. Verslaving komt volgens de ‘slachtoffers’ ervan trouwens sowieso voort uit het feit dat het produkt überhaupt bestaat en verhandeld wordt. Maar wil je je een slachtofferstatus aanmeten, moet het kwaad een gezicht hebben, gepersonifieerd worden. En zo wordt de tabaks-industrie – hoewel het heus geen leuke jongens zullen zijn – als een duivels conglomeraat neergezet, dat ‘verslavende stoffen’ aan de tabak toevoegt, ten koste van de levens van velen. De realiteit is dat de tabaks-industrie chemische geurstoffen aanwendt om de smaak van de sigaret AANTREKKELIJKER te maken. De betreffende stoffen bezetten dus geen van de drugsgerelateerde receptoren in de hersenen. Net zomin als zulke receptoren er voor suiker bestaan, waaraan men ook zegt ‘verslaafd’ te kunnen raken.

Welke culturele, ethnische, gender, nationale, diagnostische, beroepsmatige, levensfase – en ga zo maar door – minderheid je ook onder de loep neemt, in het bijzonder treft de lichtgeraaktheid. Dat moge niet verbazen, waar de groepsidentiteit berust op een afsplitsing (zullen we het dissociatie noemen?) van de relatieve meerderheid. En die dissociatie – de ‘raison d’être’ – kan alleen dàn doorgang vinden, als buitenstaanders blijk geven van gedrag dat door de minderheid als vernederend, discriminerend of onderdrukkend kan worden gezien. Al was het maar impliciet.

Niet tot de slachtoffergroep behoren betekent dat je automatisch de verdenking op je laadt dader te zijn. Dit maakt een mens zeer beducht om op de tenen van welke door slachtofferschap gedefinieerde minderheidsgroepering dan ook te trappen. De vermeende racist – sexist/white male supremacist, toxische ouder, antisemiet, pedofiel, sadist, ableist**, narcist*** , graaier, (impliciet)verkrachter, verblinde arts die chronisch lyme niet erkent, columnist die de woorden van een slachtoffer in twijfel trekt, in een duivels complot betrokken BNer, machtswellusteling, gokhal-eigenaar, ‘ageist’ of ‘lookist’**** – moet op zijn of haar woorden letten. Iedereen is tegenwoordig exegeet van andermans teksten.

Om die reden is er al in het begin van de jaren 90 in de V.S. een document in de opleiding voor journalisten opgedoken dat de to do’s en vooral de don’t’s op linguistisch gebied tot in detail op een rij zet. Om te beginnen wordt het woord ‘wit’ in bijna elke context geschrapt. Het is een produkt van de racistisch machtsstructuur. Gelukkig verdwijnt ook het begrip ‘dutch treat’ van de aardbodem, omdat het onze volksziel tot in het diepst zou kunnen kwetsen. Kleuren mogen niet meer worden gebruikt om een stemming of een oordeel over te brengen. De ‘zwarte markt’ is daarmee verleden tijd en de ‘zwarte weduwe’ is sowieso al dood en begraven. Maar Amerikaanse uitdrukkingen als ‘black mood’ of ‘yellow coward’ zijn dus ook uit den boze. Het is zelfs de vraag of wij nog wel rood van woede mogen worden. De laatste proeve van linguïstische correctheid beroofde ons van de jodenkoek. Alsof ‘Joden’ een scheldwoord is.

Aldus ontstaan in de samenleving op victimisatie gebaseerde stammen die zich in verwijtende sfeer verhouden tot anderen. Dit alles vaak niet om een politiek punt te maken, maar om in de sfeer van ‘omdat-je-het-waard-bent’ allerlei rechten en compensaties te claimen. En niet te vergeten: therapie. De problemen die de stamleden zeggen te hebben moeten op magische wijze verdwijnen door de schuld ervan op anderen te projecteren. Het slachtoffer zit in een klein bootje op de wilde baren. Maar in plaats van te roeien roept hij dat hij het recht heeft om elders of iemand anders te zijn.

Wil het echte slachtoffer opstaan?

Het moge duidelijk zijn dat je slachtoffers in vormen en maten hebt, maar wie echt het gevoel wil hebben een grootsche en meeslepende rol op het competatieve schouwtoneel (met de nadruk op ’toneel’) van het leed te spelen, moet zich een verleden aanmeten als slachtoffer van Satanisch Ritueel Misbruik (SRM). Een hogepriesteres van Satan die zich ten koste van veel lichamelijk en geestelijk leed en met verlies van een stuk of wat borelingen, uit de klauwen van de sekte heeft weten te bevrijden om de wereld de weg naar het Licht te openbaren. Dat blijkt voor de mensheid het ultieme beeld van een slachtoffer. Best kan de in Overlever getransformeerde hogepriesteres ook in letterlijke zin een boekje open doen over de ontberingen die hebben geleid tot haar wedergeboorte. De emoties die deze minitieuze verslaglegging teweegbrengt, hebben de potentie de boodschap aanzienlijk dieper doen inzinken.

Of het nu de samenleving betreft of een persoon: DTS/DIS lijkt een poging te zijn tot het scheiden van een complexe – onduidelijke, onoverzichtelijke en dubbelzinnige – werkelijkheid in karikaturale en tegengestelde delen. In een poging zelf tot grote hoogtes (high’s?) te geraken, trapt men zijn tegenvoeter rücksichtlos de grond in. Weer een slachtoffer.

* Tribe (eng) = stam (grotendeels egalitaire groep mensen)

**https://alledaagsantiableism.wordpress.com/2016/10/11/first-blog-post/

***Ooit gehoord van NSS, het Narcistisch Slachtoffer Syndroom? Er is ook een borderline slachtoffer syndroom. En een ‘Second Victim Syndroom’, dat hulpverleners aan slachtoffers op de rand van de geestelijke afgrond brengt. Let wel: het gaat hier niet om rampen- hulpverlening, maar om het luisteren naar andermans verhalen.

****Een ‘lookist’ is bevooroordeeld ten opzichte van minder aantrekkelijke mensen.