15 april 2021 ·
Naar aanleiding van de hippocampus – een hersenstructuurtje waarover we in de vorige post schreven, omdat het kleiner dan normaal zou zijn bij mensen met PTSS – moet ons het volgende van het hart:
In het midden van de vorige eeuw werd onder invloed van het behaviourisme alle menselijke doen en laten gezien als een reactie, of als het gevolg van conditionering. Dientengevolge was er in die tijd sprake van loop-gedrag, onderhandel-gedrag en wat dies meer zij: alles was gedrag. De hersenen waren een black box, waarvan de precieze werking er niet toe deed. Er kwam een stimulus in en vervolgens kwam de respons er uit. Net zomin als je hoeft te weten hoe een radio of televisie werkt om hem met een simpele druk op een knop tot leven te brengen, deed het ertoe hoe dat intern in zijn werk ging.
Er is veel veranderd. De neurowetenschap heeft mede dankzij verschillende technieken om de hersenen in beeld te brengen een hoge vlucht genomen. En heeft oude mythes over de localisatie van allerhande functies met zich mee gesleurd. Op onze website hebben we laten zien hoe Bessel van der Kolk nieuw leven blies in de nodige achterhaalde ideeën over de hersenen – zoals het reptielenbrein. Deze figureert inmiddels prominent op de websites van trauma-therapeuten die willen tonen dat ze een wetenschappelijke ‘Bildung’ hebben.
Want plak er ‘neuro-‘ voor – en het is wetenschap. Van der Kolk’s bestseller en zijn lezingen wemelen van de hersengebieden waaraan bepaalde functies worden toegeschreven. Zo wordt met verwijzing naar veel hersen-anatomie ‘aannemelijk’ gemaakt dat traumatische gebeurtenissen het praten erover moeilijk tot onmogelijk maken, omdat de ’emotionele delen’ van de hersenen de regie dan overnemen. Zoals te zien op scans!!! Dit alles gemarineerd in een sausje van hersenhormonen, die elk voor zich ook weer een geheel eigen functie hebben.
Hoewel het zeker niet zo is dat elke plek in de hersenen eenzelfde potentieel heeft, is het goochelen met functies en scans die bewijzen dat het betreffende gebied rood oplicht als het trauma aan de orde komt, een voorbeeld van een reductionistische visie die geen blijk geeft van enige notie van wat recente inzichten ons over de hersenen leren. Dat is daarom zo jammer, omdat de meeste lezers deze praat met huid en haar slikken.
