Categoriearchief: Psychoanalyse

HET (SLIMME?) ONBEWUSTE

Misschien was het met scheikunde op de middelbare school, misschien ook tijdens colleges psychologie of biochemie, dat ik hoorde over de 19e eeuwse chemicus August Kekulé, die als eerste de structuurformule van benzeen ontdekte.

Hij had er eindeloos over zitten peinzen, z’n hoofd was er suf van en hij sukkelde even in slaap. Tijdens die slaap had hij een korte droom, waarvan hij zich bij het ontwaken alleen een slang herinnerde, die zich in zijn eigen staart beet. Een ‘ouroubouros’, het klassieke symbool voor de eindeloze cyclus van dood en geboorte. 

Lees verder →

REALITY TESTING. DEEL 3

2 april 2021 ·

EEN OCEANISCH GEVOEL


In deze en de volgende posts gaan we in op fragmenten van het schrikbarende verhaal van een retractor, dat we hieronder plaatsten.

“Via via kwam ik bij een bekende ritueel misbruiktherapeute terecht: een psychologe die het als roeping van God ziet om mensen met een ritueel misbruikverleden te behandelen. Ze had toen net een praktijk geopend. Nu nog steeds is ze werkzaam als therapeute en actief op Facebook en internet. Ik was twee dagen per week bij haar in therapie en bleef ook slapen. Ik sliep naast haar bed op de grond. Verschillende keren logeerde ik een paar weken bij haar, om opname te voorkomen. Daarna had ik vaak moeite om weer groot te worden. Bij haar mocht ik namelijk kind zijn, tekenfilms kijken en tegen haar aan hangen met een knuffel. Ze praatte veel met alle alters, vooral met de kleintjes. Ik had veel herbelevingen. Zo herbeleefde ik de bevalling van een tweeling, wat veel pijnlijker was dan mijn echte bevallingen. Ze heeft de hele nacht liggen huilen omdat ze het zo erg vond voor de kinderen. Ik kreeg herinneringen aan acht zwangerschappen van negen kinderen. Ik gaf de kinderen namen en ging met de therapeute de stad in om kinderkleertjes te kopen.”

Lees verder →

DE TALKING CURE

1 augustus 2021 · THE TALKING CURE.

Freud wordt wel beschouwd als de vader van de praat-therapie. In feite was het echter zijn leermeester Breuer, die het startsein gaf tijdens de behandeling van ‘Anna O.’, een pseudoniem voor Bertha Pappenheim, de fameuze eerste patiënt met wie de psychoanalyse begon. In het in 1895 door Breuer en Freud gepubliceerde ‘Studiën über Hysterie’ worden de grondslagen ervan vastgelegd.

Anna O. was een schoolvoorbeeld van wat wij tegenwoordig iemand met een somatiforme stoornis noemen. Ze leed aan hoofdpijnen, gevoelsverlies, verlammingen en nog veel meer, zich nu weer wel, dan weer niet, manifesterende symptomen waarvoor geen lichamelijke oorzaak gevonden kon worden. Soms was ze niet in staat haar moedertaal, Duits, te spreken en communiceerde in het Engels. Maar als zij onder hypnose vertelde over de traumatische periodes waarin deze problemen het daglicht zagen, verdwenen ze als sneeuw voor de zon. Dat inzicht ligt aan de basis van wat later ‘psychoanalyse’ zou gaan heten.

Lees verder →

STIJLKENMERKEN MIS LIT*

5 juni 2021 ·

Sfeer van kameraadschap, door het vuur gaan, verraad, vuurpeleton, moffen ombrengen/vergelding, de kelder in de Euterpestraat, één van de weinige overlevenden zijn, eeuwige trouw zweren, survivalguilt, geheime codes, gemarteld worden (maar niet doorslaan), explosieven, treinovervallen, geen onrecht kunnen verdragen, ‘mijn plicht doen’, opoffering.

Lezers hebben in bovenstaande opsomming ongetwijfeld de retoriek van het verzet herkend. De lijst kan nog worden uitgebreid, maar we hebben ons beperkt tot een willekeurige selectie uit de uitgeschreven teksten (1975)* van LSD sessies van de Leidse psychiater prof. J. Bastiaans met ene ‘Willem van Salland.’ Meer over degene die zich achter dit pseudoniem verschool in het te schrijven boek.

Lees verder →

HET DYNAMISCH ONBEWUSTE

1 juni 2021 

·
AXIOMA’s: het dynamisch onbewuste, of al even dynamische diverse bewustzijnstoestanden.

De therapie zoals die wordt bedreven bij mensen met een dissociatieve stoornis, wordt omschreven als psychodynamische therapie. In vorige posts hebben we het dynamisch onbewuste beschreven, dat hier een belangrijke rol in speelt. In de gedachten van psychoanalytisch geörienteerde theoretici is dit concept niet zomaar een psychische afvalbak, waarin zaken belanden die er niet meer toe doen, maar een actief proces ter bescherming van het ego (het ‘Ik’), dat psychische hobbels op diens levenspad tracht weg te nemen. Dit alles, opdat hij of zij zich niet bewust is van de eigen enigszins verdorven geest, instabiliserende ervaringen, of van het plaatsvinden van gebeurtenissen die niet in het plaatje van wat Jung ‘de Persona’ noemt, passen.

Er zijn talloze logisch-filosofische, experimentele en evolutionair biologische bezwaren aan te voeren tegen bovengenoemde voorstelling van zaken. In ons boek gaan we daar uitgebreider op in. Zo lijkt het evolutionair gezien niet tot voordeel te strekken om traumatiserende gebeurtenissen te verdringen. Men is dan immers niet voorbereid op een herhaling. Elke keer moet het wiel opnieuw worden uitgevonden: hoe te handelen in deze situatie? Maar ook: hoe te voorkomen dat de situatie zich herhaalt? Instanties als vertrouwensartsen, schoolmentoren en de kindertelefoon zijn tot stand gekomen om misbruikte en mishandelde kinderen en hun sociale omgeving een oor en (praktische) raad te bieden. Maar daarvoor moeten deze wel tot op zekere hoogte kunnen beschrijven, wat eraan schort. Zich ervan bewust zijn.

Lees verder →

CATHARSIS

25 mei 2021 ·
CATHARSIS: DE GLOBALE GESCHIEDENIS

Eerste van een serie over emoties.

Misschien meer nog dan door misconcepties over het geheugen drijft DIS-therapie op misconcepties over emoties. Er wordt door therapeuten volledig voorbijgegaan aan de wetenschappelijke kennis die men inmiddels over dit onderwerp heeft vergaard. Daardoor lijkt de therapie meer op demonologisch geïnspireerd exorcisme dan op de ‘evidence based (EB)’ procedure die ze zegt te zijn.

Het begrip catharsis, of ‘afreageren’ is oorspronkelijk afkomstig van Plato en Aristoteles. Het duidt op een emotionele zuivering of loutering. Het is op hetzelfde principe gebaseerd als het ‘purgeren’: in die vorm nauwelijks meer courante methodes als aderlaten, bloedzuigers zetten en het opwekken van de braakreflex.

Lees verder →

MODERN SJAMANISME

18 mei 2021

Het is misschien niet ‘woke’ om de psychodynamische therapie zoals die wordt bedreven door DIS-therapeuten in negatieve zin te vergelijken met het sjamanisme. Maar een reflectie op de antropologische equivalenten van DIS-therapie toont duidelijk overeenkomsten in wat je ‘de therapeutische dans’ zou kunnen noemen:

Lees verder →

Psychodynamische therapie

PSYCHODYNAMISCHE THERAPIE

14 mei 2021

Therapie voor dissociatieve stoornissen is van oudsher geënt op het gedachtegoed – of eigenlijk: de gedachtespinsels – van Freud. De meeste GZ-therapeuten die zich bezighouden met DIS-patiënten baseren zich – ondanks hun gefleurt met Pierre Janet – op de psychodynamica: één van de meer ‘succesvolle’ loten aan de psychoanalytische stam.

Let wel: met succesvol bedoelen we bepaald niet de effectiviteit van de therapie. Die valt niet eens te meten, omdat de begrippen die eraan ten grondslag liggen te warrig omschreven worden. Het succes betreft met name de mate waarin de psychodynamica zich als de wijze magier van therapeutenland manifesteert. En het feit dat psychoanalyse weliswaar niet wordt vergoed, maar de psychodynamica – die zich van dezelfde kronkelredeneringen bedient – wel. Als het paard van Troje is het de vesting van de psychiatrie binnen gesleept. De morbide redeneringen die eruit voortkwamen kleuren nog steeds het landschap.

Lees verder →

WAAR KOMT HET IDEE VANDAAN DAT HERRINNERINGEN AAN EEN TRAUMA ZICH IN DE KROCHTEN VAN HET ONBEWUSTE VERBORGEN KUNNEN HOUDEN?

4 januari 2021

Aan het eind van de 18e eeuw ontstonden er Engeland spoorwegen. De rest van Europa volgde pas in het tweede kwartaal van de 19e eeuw. Los van het feit dat ze een revolutie te ontketenden op het gebied van goederenvervoer, boden de spoorwegen personen een alternatief voor de beurtvaart, de trekschuit en de koets. De auto was toentertijd nog niet uitgevonden, maar door de groeiende urbanisatie en de opkomst van forenzen ontstond er een toenemende behoefte aan personen-vervoer.

Erg veilig waren die eerste reizen per spoor nog niet. Door het ontbreken van seinen en het feit dat de wagons uit hout bestonden, vonden in de beginjaren van de spoorwegen jaarlijks honderden mensen de dood omdat er treinen op elkaar botsten

Lees verder →