BESMETTELIJKE IDEEËN.

26 juli 2022

MEER OVER HET BOEK: Hoofdstuk 5 Besmettelijke ideeën.

«The myth of repressed memories is likely one that we have to debunk over and over, for each new generation.»

Steven Novella (5-11-2014) : False Memory Syndrome Alive and Well. www.sciencebasedmedicine.org

Niet elke theorie, elke opwelling of elk gerucht heeft het in zich om door de massa’s omhelsd te worden. In hoofdstuk 5 gaan we op zoek naar de kenmerken waaraan gedachtegoed moet voldoen, wil het onder een substantieel deel van de (beroeps)bevolking aanslaan en vanuit een enkele bron uitgroeien tot wat Cass Sunstein (On Rumors, 2014) een cascade, een waterval, noemt.

Het zijn zowel kenmerken van mensen, als van de ideeën, als van de cultuur, die ervoor zorgdragen dat opvattingen, hoe onbewijsbaar of ongeloofwaardig ook, een kans maken zich te verspreiden. In een vorige column lazen we al welke waandenkbeelden de meest vooraanstaande MPS-psychiater in Amerika er op nahield, hoe deze ook in Nederland met instemming van een aanzienlijk deel der gerenommeerde therapeuten werden binnengehaald en tot op de dag van vandaag onderwezen.

Nog steeds worstelen we bovendien met de erfenis van Freud – en dan m.n. met het idee dat er een onbewuste zou zijn, een soort homunculus, die onwelgevallige zaken voor je verborgen houdt.

In paragraaf 2: ‘Het paard van Troje’, verdiepen we ons in de vraag wat dit soort mythes zo hardnekkig en aantrekkelijk maakt. Dat niet iedereen voor dit soort ideeën zwicht , moge duidelijk zijn. Daarom gaan we tevens op zoek naar individuele kenmerken van skeptici enerzijds en goedgelovigen anderzijds, waarbij benadrukt moet worden dat het hier een continuüm betreft en dat ook deze menselijke eigenschap past in de klokvormige normaalverdeling. Om dat te demonstreren gaan we dieper in op een idee dat recentelijk door veel wetenschappers, meestal toch skeptici optima forma, kritiekloos werd binnengehaald: de spiegelneuronen als dragers van ons empathisch vermogen.